Deprem, bir doğal afet olmasının yanı sıra, birçok insan için yaşamsal bir tehdit oluşturabilir ve deprem sonrası travma yaşamış birçok kişinin hayatını derinden etkiler. Deprem sonrası travma, insanların doğal afetlerin etkileriyle baş etmekte zorlanması ve uzun süreli psikolojik sorunlar yaşaması anlamına gelir.
Deprem bölgesi olan ülkemizde ne yazık ki, bu gerçeği kabullenmek ile işe başlamak gerekiyor. Deprem öncesi alınabilecek güvenlik önlemlerinin yanı sıra kişisel bilgilendirme ve eğitimde oldukça büyük önem taşıyor. Deprem sonrasında ise mental sağlığın bozulmamasını sağlamamız önceliklerimiz arasında yer almalıdır.
Deprem sonrası travma belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın olarak; panik ataklar, anksiyete ve depresyon gibi pek çok psikolojik sorunlara yol açabilmektedir. Sosyal ve bireysel yaşamı tamamen etkileyen bu travma durumu, kişinin gündelik yaşamına dönmesini de zorlaştırmaktadır.
En Sık Karşılaşılan Deprem Sonrası Travma Belirtileri;
İnsanların yaşamlarını tehdit eden depremin sonrasında, travma yaşamış birçok kişi, uzun süreli psikolojik sorunlar ile baş etmek zorunda kalabilir. Deprem sonrası travma belirtileri, kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte, aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Panik ataklar, anksiyete ve depresyon: Deprem sonrası yaşanan panik ataklar, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlar, sık görülen travma belirtileridir. Bu belirtiler, kişinin günlük aktivitelerini ve işlevlerini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Uyku bozuklukları, kabuslar, rüyalar ve uykusuzluk: Deprem sonrası travma yaşayan birçok kişi, uyku sorunları yaşar. Bu sorunlar, kabuslar, rüyalar ve uykusuzluk şeklinde ortaya çıkabilir.
- Konsantrasyon eksikliği, bellek sorunları ve unutkanlık: Deprem sonrası travma yaşayan kişiler, konsantrasyon eksikliği, bellek sorunları ve unutkanlık yaşayabilirler. Bu belirtiler, iş performansını ve kişisel ilişkileri etkileyebilir.
- Yorgunluk, aşırı duyarlılık, irritasyon ve sinirlilik: Deprem sonrası travma yaşayan kişiler, yorgunluk, aşırı duyarlılık, irritasyon ve sinirlilik hissedebilirler. Bu belirtiler, kişinin günlük aktivitelerini ve işlevlerini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Kendine zarar verme düşünceleri ve intihar eğilimleri: Deprem sonrası travma yaşayan kişiler, kendilerine zarar verme düşünceleri ve intihar eğilimleri gösterebilirler. Bu belirtiler, ciddiye alınması gereken ve acil müdahale gerektiren belirtilerdir.
- Artan alkol ve madde bağımlılığı: Deprem sonrası travma yaşayan kişiler, alkol ve madde bağımlılığına yatkın hale gelebilirler. Bu durum, kişinin psikolojik sağlığına zarar verebilir ve rehabilitasyon gerektirebilir.
Deprem sonrası travma belirtileri, yaşanılan depremin şiddeti, kişinin deneyimleri ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Ancak, bu belirtiler her zaman ciddiye alınmalı ve zamanında müdahale edilmelidir. Uzman yardımı ve psikolojik desteğin sağlanması, travma sonrası iyileşme sürecinde oldukça önemlidir.
Deprem Sonrası Travmalarda Tedavi Yöntemleri;
Deprem sonrası travmalar, insanların hayatlarını ve psikolojilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak, tedavi edilebilir ve çoğu durumda tedavi sonucunda kişi normal yaşamına geri dönebilir. Aşağıda, deprem sonrası travmalarda kullanılan tedavi yöntemleri maddeler halinde açıklanmıştır:
- Psikoterapi: Deprem sonrası travma tedavisinde psikoterapi, en etkili yöntemlerden biridir. Psikoterapi, kişinin travma sonrası deneyimlerini ve hissettiklerini anlamasına yardımcı olur ve kişinin yaşadığı sorunları çözmek için stratejiler sunar. Kognitif-davranışçı terapi, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) gibi teknikler, deprem sonrası travmaların tedavisinde kullanılan diğer psikoterapi yöntemleridir.
- İlaç tedavisi: Deprem sonrası travmaların tedavisinde, antidepresanlar ve anksiyolitikler gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, kişinin uyku bozuklukları, anksiyete, panik atak gibi psikolojik sorunları aşmasına yardımcı olacaktır.
- Duygusal destek: Deprem sonrası travma yaşayan kişiler, aileleri, arkadaşları veya destek grubu ile duygularını, korkularını paylaşması olumsuzlukları yenmesinde katkı sağlamaktadır.
- Bedensel aktiviteler: Bedensel aktiviteler, kişinin fiziksel ve zihinsel sağlığına katkıda bulunur ve depresyon, anksiyete ve stres gibi semptomları azaltabilir. Yoga, meditasyon, aerobik egzersizleri, yüzme ve yürüyüş gibi aktiviteler mental sağlığın düzelmesine katkı sağlayacaktır.
- Diğer tedaviler: Sanat terapisi, hayvan terapisi, masaj terapisi ve akupunktur gibi diğer alternatif tedaviler, deprem sonrası travmaların tedavisinde kullanılabilen diğer yöntemlerdir. Ancak, bu yöntemlerin etkinliği hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
