Antinutrientler, besinlerin bazı bileşikleri tarafından salıverilen ve vücudun besinlerin yararlı bileşenlerini almasını engelleyen maddelerdir. Antinutrientler, besinlerin yiyeceklerini bozabilir, absorpsiyonunu engelleyebilir veya vücudun mineral veya vitaminleri emmesini engellediği için yararlı besin maddelerinin faydalarını azaltabilir.
Örnek vermek gerekirse, tanenler gibi antinutrientler, vücudun minerallere, özellikle demir ve çinko gibi demirlere erişmesini engelleyebilir. Başka bir antinutrient olan fitatlar, vücudun mineral ve vitaminleri emmesini engeller ve çinko, demir, kalsiyum ve B vitaminleri gibi önemli mikro besinlerin absorpsiyonunu azaltabilir.
Antinutrientlerin birçok farklı türü vardır ve farklı besinlerde farklı miktarlarda bulunabilirler. Bu nedenle, çeşitli besinlerin antinutrientlerin yapabileceği zararları hafifletmek için uygun şekilde hazırlanması veya pişirilmesi önemlidir.
Antinutrients Bileşikler Nelerdir?
Beslenmede antinutrient bileşikler, besinlerdeki bazı maddeler tarafından salıverilen ve vücudun besinlerin yararlı bileşenlerini emmesini engelleyen maddelerdir. Aşağıdaki antinutrient bileşikler başlıcalarındandır:
- Tanenler: Bu, besinlerdeki doğal olarak bulunan bir maddedir ve vücudun demir ve çinko gibi minerallere erişmesini engelleyebilir.
- Fitatlar: Bu madde, vücudun mineral ve vitaminleri emmesini engeller ve çinko, demir, kalsiyum ve B vitaminleri gibi önemli mikro besin maddelerinin absorpsiyonunu azaltabilir.
- Saponinler: Bu madde, vücudun minerallere ve vitaminlere erişmesini engelleyebilir ve aynı zamanda bağırsakların dış yüzeyinde bir tabaka oluşturarak, besinlerin emilimini engeller.
- Glikozitler: Bu madde, vücudun mineral ve vitaminleri emmesini engeller ve aynı zamanda bazı besin maddelerinin emilimini engeller veya yavaşlatır.
- Oksalik asit: Bu madde, vücudun kalsiyum emmesini engeller ve aynı zamanda nefrolitiyazis (böbrek taşı) riskini artırabilir.
- Enzim inhibitörleri: Bu maddeler, vücudun besinleri sindirmesini engelleyebilir ve aynı zamanda enzimlerin etkisini bloke ederek, besinlerin emilimini azaltabilir.
Bu antinutrient bileşikler, çeşitli besinlerde farklı miktarlarda bulunabilir ve farklı zararlar yapabilir. Bunların yapabileceği zararları hafifletmek için uygun şekilde hazırlanması veya pişirilmesi önemlidir.
Antinutrients Bileşiklerin Zararları Nelerdir?
Beslenmede antinutrient bileşiklerin sağlığımıza zararları birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bu zararları şu şekilde açıklayabiliriz;
- Besinlerin emilimini engelleme: Antinutrient bileşikler, besinlerin yararlı bileşenlerinin emilimini engelleyebilir, bu da vücudun gerekli olan besinleri almasını ve enerji üretmesini engelleyebilir.
- Bağırsak rahatsızlıkları: Antinutrient bileşikler, bağırsak mukozasını tahriş edebilir ve aynı zamanda bağırsak mikrobiyotik ekosistemini bozabilir, bu da bağırsak rahatsızlıklarına yol açabilir.
- Toksik etkiler: Bazı antinutrient bileşikler, vücudu zararlı maddeler olarak algılayabilir ve bu nedenle zehirli maddeler gibi vücutta toksik etkilere neden olabilir.
- Osteoporoz: Antinutrient bileşikler, kemik dokusunun yapısını bozacak şekilde, kalsiyum ve diğer kemik bileşenlerinin emilimini engelleyebilir ve bu nedenle osteoporoz riskini artırabilir.
- Bitkisel besinlerin toksisitesi: Bitkisel besinlerde bulunan antinutrient bileşikler, bitkisel besinlerin toksik hale gelmesine neden olabilir ve bu nedenle insan sağlığı için zararlı olabilir.
Bu zararların genel olarak antinutrient bileşiklerin yapabileceği yararlardan daha fazla olduğu düşünülür ve bu nedenle, antinutrient bileşiklerin zararlarını minimize etmek için besinlerin uygun şekilde hazırlanması veya pişirilmesi önemlidir.
Antinutrients Bileşiklerin Yararları Nelerdir?
Beslenmede antinutrient bileşiklerin sağlığımıza yararları oldukça sınırlıdır. Antinutrient bileşikler, vücudun besinlerin yararlı bileşenlerini emmesini engelleyebildiği için, çoğunlukla zararlı olduğu düşünülür. Ancak, bazı durumlarda antinutrient bileşikler sağlığımıza yararlı olabilir.
- Antimikrobiyal aktivite: Bazı antinutrient bileşikler, bakteri, virüs ve mantarlara karşı antimikrobiyal aktivite gösterir ve bu nedenle enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir.
- Kanser önleyici etki: Bazı antinutrient bileşikler, kanser hücrelerinin gelişmesini yavaşlatabilir veya engellediği için kanser riskini azaltabilir.
- Bağırsak sağlığı: Bazı antinutrient bileşikler, bağırsak mukozasını koruyabilir ve aynı zamanda bağırsak mikrobiyotik ekosistemini düzenleyerek, bağırsak sağlığını destekleyebilir.
Ancak, bu yararların genel olarak antinutrient bileşiklerin zararlarından daha az olduğu düşünülür ve bu nedenle, antinutrient bileşiklerin yapabileceği zararları minimize etmek için besinlerin uygun şekilde hazırlanması veya pişirilmesi önemlidir.