Hint ve Yunan felsefesine dayanan vejetaryenlik; hayvan eti olduğundan balık, tavuk, kırmızı et tüketmeyen ancak hayvansal ürünlerin tüketiminden kaçınılmayan beslenme şeklidir. Vejetaryenler; yumurta, süt, yoğurt gibi besinleri tüketmektedirler. Kendi içerisinde ayrılarak lakto vejetaryenler olarak belirtilen grup, diğer hayvansal ürünleri de tüketmezler.
Veganizm ise tüm hayvan sömürüsü gerektiren besin ve ürünlerden uzak durulan bir yaşam biçimidir. Veganlar; et, yumurta ve süt dahil olmak üzere tüm hayvansal ürünlerden uzak durulan beslenme şeklidir. Etik ya da çevresel faktörler gibi pek çok etkenin, bireylerin beslenme alışkanlıklarında etkili olabildiğini hatırlatmak isteriz.
Milattan önce 6.yy’da yaşayan Pisagor; tarihte görülen ilk ve en ünlü vejetaryendir. Öncesinde bitki temelli beslenme şekli olarak belirtilirken, Pisagor sayesinde vejetaryenlik terimi ortaya çıkmış ve sonraki tüm dönemlerde bu şekilde adlandırılmaya devam edilmiştir.
Vejetaryen ve Vegan Beslenmenin Yararları;
- Vejetaryen beslenme, antioksidanlar ve vitaminler açısından oldukça zengindir.
- Bitkisel besinlere ağırlık verildiğinden, kalp sağlığını korumaya yardımcı olur,
- Kalorisi düşük olan meyve ve sebze tüketimine ağırlık verildiğinden kolay kilo kontrolü sağlamaktadır,
- Doğru ve çiğ beslenmeyi tercih etmeniz durumunda, daha fazla sindirim enzimi sağladığından oldukça faydalıdır,
- Et tüketilmediğinden pişmiş ette bulunan kanserojen maddelerden de uzak durulmasına neden olmaktadır,
- Bitkilerin besin zincirinin en alt basamağında bulunması nedeniyle sürdürülebilir özellikte ve çevreyi korumak adına iyi bir tercihtir,
- Vegan beslenme şekli ile kanser riskini en aza indirebilirsiniz,
- Vegan diyetleri ile eklem şişmesi, sabah tutukluğu gibi artrit semptomlarını azaltmaya yardımcı olur.
- Bolca bitki proteini alındığından, böbrek fonksiyonlarını geliştirmeye destek olur,
- Yapılan araştırmalar sonucunda vegan beslenmenin, Alzheimer hastalığını yavaşlatabildiği belirlenmiştir.
Vejetaryen ve Vegan Beslenme ile İlgili İlginç Bilgiler;
- Sağlık ve çevresel nedenler ile et tüketimini azaltma amacıyla, 2012 yılında Los Angeles Belediye Meclisi’nin aldığı karar ile pazartesi günleri et tüketilmemektedir.
- Amerikan Vegan Topluluğu’na göre bal hayvansal kaynaklı bir besin olduğundan vegan beslenmeye uygun olmadığını savunurken, karşıt olan gruplar da aksi yönde görüşe sahip olduklarını bildirdiler.
- Dünya üzerinde en kalabalık vejetaryen nüfusa sahip olan ülke Hindistan’dır.
- İngiltere’de yapılan bir çalışmada yüksek IQ’ya sahip çocukların vejetaryen olma ihtimalinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.
- Sezar’ın askerlerinin tamamen sebze ile beslenmesi nedeniyle Hitler’in düşüncelerine göre Alman ordusunun anahtarı olabilirdi.
- Doğruluğu bilinmez ancak iddialar Adolf Hitler’in de vejetaryen beslenmeyi tercih ettiği söylenmektedir.
- İngiltere’de yapılan çalışmalara göre et tüketiminin fazla olması halinde erkeklerin maço bir yapıya öne sürülmektedir,
- Pek çok kişi et tüketilmeyen beslenme düzenlerinde protein eksikliği oluşabileceği yanılgısına düşmektedir. Ancak protein, bilindiği üzere bitkilerden de alınabilir.
- Vejetaryen beslenenler kendi içerisinde oto- vejetaryen, lakto- vejetaryen, ovo-lakto vejetaryen olarak gruplandırılmıştır.
- Amerika’nın en ünlü vejetaryenlerden olan Benjamin Franklin, soya peyniri olarak bilinen tofuyu 1770 yılında ülkesine tanıtmıştır.
- Yapılan bazı çalışmalar vegan beslenmenin, B12 vitamini eksikliği oluşturabileceğini dolayısıyla kemiklerde zayıflama görülebileceğini belirtmektedir.
- 1993 yılında İtalyanca’da balık manasına gelen pesce kelimesinden türetilen pesketaryenlik; balık ve suda bulunan canlıların dışında et tüketmemek anlamına geliyor.
- Bazı dini inanışlarda et yeme konusu tarih boyunca tartışılan bir konu olmuştur. Ancak vejetaryen beslenmenin, en doğru ve sağlıklı beslenme şekli olduğu yaygın olarak benimsenmektedir.
- Yine tarihte ismini sıkça duyduğumuz Fransız filozof Voltaire’in vejetaryenliğin yaygınlaşmasını sağlayan bir tarih figürü olduğunu belirtmek isteriz.
- “Time” tarafından 2008 yılında yapılan bir araştırmaya göre Amerika nüfusunun 7.3 milyonu vejetaryen iken ülkede o yıllarda bulunan vegan sayısı sadece 1 milyon kadardır.