Sedef romatizması, tıbbi adıyla psöriatik artrit, sedef hastalığı olan bireylerde ortaya çıkan bir eklem iltihabıdır. Sedef hastalığı ciltte kızarıklık ve pullanmaya yol açan kronik bir deri hastalığıdır. Psöriatik artrit, genellikle sedef hastalığına sahip bireylerin yüzde 10-30’unda gelişir ve cilt belirtilerinden sonra ortaya çıkabilir. Bu durum, eklemlerde ağrı, şişlik ve sertlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Psöriatik artrit, hem cildi hem de eklemleri etkileyen otoimmün bir hastalık olarak sınıflandırılır; bağışıklık sistemi yanlışlıkla vücudun kendi dokularına saldırır.
Psöriatik artrit, çeşitli eklemleri etkileyebilir ve belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde sadece birkaç eklem etkilenirken, bazılarında ise vücuttaki birçok eklemde ağrı ve iltihaplanma görülebilir. En yaygın olarak ellerde, ayaklarda, dizlerde ve omurgada görülür. Bu hastalık, eklemlerde kalıcı hasar ve deformasyonlara neden olabilir, bu nedenle erken teşhis ve tedavi büyük önem taşır. Psöriatik artrit ayrıca yorgunluk, sabah tutukluğu ve göz iltihabı gibi sistemik belirtilerle de ilişkilendirilebilir.
Psöriatik artritin tedavisi, hastalığın şiddetine ve semptomların ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tedavi genellikle iltihabı azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve eklem hasarını önlemek amacıyla ilaçlar içerir. Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), hastalığı modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (DMARD’lar) ve biyolojik tedaviler yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Ayrıca, fizik tedavi ve egzersiz, eklem fonksiyonunu korumak ve hareketliliği artırmak için önemlidir. Erken müdahale ve uygun tedavi ile psöriatik artritli bireyler, yaşam kalitelerini önemli ölçüde iyileştirebilir ve hastalığın ilerlemesini kontrol altına alabilir.
Sedef Romatizması (Psöriatik Artrit) Belirtileri Nelerdir?
Sedef romatizması belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve hastalığın şiddeti zaman içinde değişiklik gösterebilir. Hastalığın teşhis ve tedavisi, belirtilerin hafifletilmesi ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesi açısından önemlidir. En yaygın belirtiler ise şunlardır;
- Eklem Belirtileri: Eklemlerde ağrı, şişlik ve sertlik: Özellikle eller, ayaklar, dizler, ayak bilekleri ve omurga gibi eklemlerde ortaya çıkar. Sabahları veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra bu belirtiler daha belirgin olabilir.
- Cilt Belirtileri: Sedef hastalığına özgü cilt lezyonları: Kızarıklık, kalınlaşma ve pullanma şeklinde görülen deri döküntüleri. Bu lezyonlar genellikle dirsekler, dizler, saçlı deri, eller ve ayak tabanları gibi vücudun farklı bölgelerinde görülür.
- Tırnak Değişiklikleri: Tırnaklarda kalınlaşma, pullanma veya çöküntüler: Sedef romatizması olan kişilerde tırnaklarda pitting (çukurlar), renk değişiklikleri veya tırnak plağında kalınlaşma gibi değişiklikler görülebilir.
- Sistemik Belirtiler: Yorgunluk gibi sedef romatizması olan bireylerde sıkça görülen bir belirtidir. Sabah sertliği, Özellikle sabahları eklem hareketlerinde sertlik ve kısıtlılık hissi. Göz iltihabı (üveit), gözlerde kızarıklık, ağrı ve hassasiyet gibi belirtiler olabilir.
- Diğer Belirtiler: Ağrıya duyarlılık: Eklemlerde ve çevresindeki dokularda hassasiyet.
- Hareket kısıtlılığı: Eklemlerdeki iltihaplanma ve şişlik nedeniyle hareketlerde kısıtlılık hissi olabilir.
Erken teşhis ve uygun tedavi ile semptomların kontrol altına alınması mümkündür, bu nedenle belirtilerden herhangi birini fark eden kişilerin bir sağlık uzmanına danışmaları önemlidir.
Sedef Romatizması (Psöriatik Artrit) Tedavi Yöntemleri
Sedef romatizması, tıbbi adıyla psöriatik artrit, tedavi edilmesi gereken karmaşık bir durumdur. Tedavi yöntemleri, hastalığın şiddeti, semptomların türü ve bireyin genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişir. İlk olarak, ağrı ve iltihabı hafifletmek için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılır. Bu ilaçlar, eklemlerdeki rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur.
Bunun yanı sıra, hastalığı modifiye edici antirematik ilaçlar (DMARD’lar) da sıklıkla tercih edilir. Methotrexate gibi DMARD’lar, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve eklemlerdeki iltihabı kontrol altına almak için etkilidir. Ayrıca, biyolojik ajanlar da tedavi seçenekleri arasında yer alır. TNF alfa inhibitörleri gibi biyolojik ilaçlar, bağışıklık sistemini düzenleyerek iltihabı azaltır ve hastalığın seyrini iyileştirir.
Fizik tedavi ve düzenli egzersiz, psöriatik artrit tedavisinde önemli bir rol oynar. Fizyoterapistler tarafından uygulanan özel egzersiz programları, eklem hareketliliğini artırır, kas gücünü ve dayanıklılığı geliştirir. Bunun yanı sıra, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme düzeni ve stres yönetimi de tedavi sürecine katkıda bulunabilir. Erken müdahale ve uygun tedavi yöntemleri ile psöriatik artritli bireyler, yaşam kalitelerini artırabilir ve hastalığın ilerlemesini kontrol altında tutabilir.
