Kasların gerilip uzamasına esneklik adı verilirken, esneyen kasların pek çok farklı biçimde hareket ettirilme durumuna mobilite denilmektedir. Kasların hareket ettirme açıklığı olarak da tanımlanabilen mobilite, eklemleri çevreleyen kasları kontrol etmeniz için tasarlanmış egzersizlerdir demek mümkün.
Vücut esnekliği ve mobilite, birbiri ile orantılı olarak arttırılmaktadır. Yaptığınız kas esneme çalışmaları kadar, eklem mobilitenizin de artacağını bilmelisiniz. Antrenman çalışmalarında yaptığınız egzersizin doğruluğunu etkileyen mobilitenin artması durumu, aynı zamanda kaslardaki hareketliliğinde artması anlamına gelmektedir.
Kısaca; bağlar, tendon ve kaslar gibi iki eklemin birleştiği noktada bulunan dokuların hareketlerinin kısıtlanmadan yapılabilmesi diyebileceğimiz mobilite; aşırı hareketlilik görüldüğü durumlara ise hiper mobilite adı verilmektedir. Esneklik ise kasların uzaması anlamına gelmektedir.
Eklemlerin Hareketliliği Neden Kısıtlanır?
- Bağ Dokusu Nedeniyle… Eklemlerdeki hareketi kısıtlayan etkenlerden biri bağ dokuları yani tendonlar, fasya, kaslar ve eklem kapsülleridir.
- Hareketsiz Yaşam… Günlük yaşamınızda fazla hareket ediyorsanız, vücut kaslarınızda daha fazla esnekliğe sahip olacaktır. Ancak hareketsiz bir yaşam sürüyorsanız, eklem hareketliliğinizde kısıtlanacaktır.
- Cinsiyet Farklılığı… Anatomik yapı ve geliştirilebilirlik bakımından kadınlarda bulunan kas ve diğer bağ dokuları, erkek anatomisine oranla kıyaslandığından çok daha fazla esnek yapıdadırlar.
- Yaş Faktörü… Genç bireylerdeki esneklik payı, ileriki yaşlardaki bireylere göre çok daha fazladır. İnsanların yaşları ilerledikçe, kas ve bağ dokularındaki esnekliğin de azalacağını belirtelim.
- Kaslardaki Denge Durumu… Kasların genetik olarak meydana gelen şekilleri ve yapısına göre esneklik derecelerinde farklılıklar gözlemlenebilmektedir. Asimetrik kaslara sahip olan kaslarda, esneklik üzerinde olumsuz etki oluşturabilmektedir.
- Eklem Yapısı… Eklemlerin doğal yapısı ve eklemlerin hareket açıları, esneklik üzerinde doğrudan etkili olmaktadır.
- Direnç Antrenmanları… Antrenmanlarınızdan maksimum fayda sağlamak istiyorsanız, doğru ve sistemli bir şekilde planlanmış olmasına özen göstermelisiniz. Doğru planlanmayan bir antrenman, kas ve bağ dokularının esneklik kazanmasını engelleyecektir.
Mobiliteyi Arttırmanın Önemi
Günlük yaşamınızdaki aktivitelerin kolayca gerçekleştirilmesi bakımından mobilite kazanmak oldukça önemlidir. Örneğin; daha hızlı koşmak ve daha seri bir şekilde hareket etmek için mobilite ve esneklik kazanma ile doğrudan ilgilidir.
Direnç antrenmanlarından daha fazla yarar sağlamak için vücut esnekliği ve mobilitenin arttırılması gerekmektedir. Yüksek esneklik ve mobilite ile antrenman yaptığınızda, sağladığınız fayda da artacaktır.
Bedenin bazı bölümlerinde hareketliliğin azalması söz konusunda olduğunda ise diğer kas grupları, bu durumu eklemlerin zorlanmasına neden olarak telafi etmeye çalışırlar. Bu durum ise olası sakatlanma ve yaralanmaların en yaygın sebebidir.
Mobiliteyi Arttırmanın Yararları;
• Günlük yaşamda ve duruşunuzda meydana gelebilecek postür bozukluklarının önüne geçecektir. Hareketsizliğin getirisi olan olumsuz durumların da oluşmasını engelleyecektir.
• Yoğun tempolu çalışmalar ve aşırı egzersiz uygulamalarından sonra kaslarda oluşabilecek gerginliğin azalmasına yardımcı olmaktadır.
• Yukarıda bahsettiğimiz gibi özellikle antrenman esnasında meydana gelebilecek olası sakatlanma ve yaralanmaların oluşmasını engelleyecektir. Aynı zamanda kas ağrılarının da oluşması önlenmiş olacaktır.
• Düzenli esneklik ve mobilite çalışmaları sonrasında kas ve eklemlerinizin birbirleri ile daha uyumlu ve sistemli çalıştığını fark edeceksiniz. Kas ve eklemler, tıpkı akrep ve yelkovan gibi bir bütünün parçalarını oluşturacaktır.
• Esnek kas ve eklemler, arttırılmış mobilite sayesinde sadece beden zindeliğini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda mental yönden de olumlu gelişmelere neden olacaktır. Zihinsel rahatlama, çalışmalarınızdaki yüksek performans artışı gibi pek çok yarar sağlamaktadır.
• Günlük çalışmalarınızı daha aktif bir hale getirebilmeniz için dilerseniz foam roller egzersizler (Smr), statik ve dinamik esnetmeler uygulayarak da değişiklikler yapabilirsiniz. Statik germe, kasların uzatılarak bir süre beklenmesi olarak da bilinmektedir.