İsilik, tıp literatüründe urtiker olarak da adlandırılan, ciltte kaşıntılı ve kabartılı döküntülere neden olan yaygın bir deri rahatsızlığıdır. İsilik, cildin alt tabakalarındaki damarların ani bir şekilde genişlemesi sonucu ortaya çıkar.
Genellikle alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar, ilaçlar, gıdalara karşı alerjiler, böcek ısırıkları veya stres gibi çeşitli tetikleyicilere bağlı olarak meydana gelir. Cildin kırmızı, şişmiş ve kaşıntılı kabarcıklarla kaplı olması yer alır. Bu kabarcıklar birleşerek büyük lekeler veya plağa dönüşebilir.
İsilik, genellikle ani bir şekilde başlar ve birkaç saat ile birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolabilir. Ancak bazı durumlarda kronik isilik gelişebilir ve uzun süreli bir rahatsızlık haline gelebilir. Bu nedenle, ciltteki anormal döküntüler veya kaşıntı şikayetleri olan kişilerin bir sağlık profesyoneline başvurması önerilir.
En Sık Görülen İsilik Sebepleri Nelerdir?
İsilik, birçok farklı nedenle ortaya çıkabilen bir cilt rahatsızlığıdır. İşte en sık görülen isilik nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Alerjiler: Yiyecekler, ilaçlar, böcek ısırıkları, polenler gibi alerjenlere karşı cilt reaksiyonları, isilik oluşturabilir. Özellikle gıda alerjileri ve ilaç alerjileri bu kategoridedir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, yan etkileri olarak isiliğe neden olabilir. Özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler ve anti-enflamatuar ilaçlar bu kategoriye girer.
- Fiziksel Uyarıcılar: Cilde fiziksel temas sonucu oluşan reaksiyonlar da isiliğe yol açabilir. Örneğin; sürtünme, baskı, aşırı sıcak veya soğuk, güneş yanığı gibi faktörler ciltte isiliğe neden olabilir.
- Stres ve Duygusal Faktörler: Stres ve duygusal faktörler, bazı kişilerde isiliğin tetikleyicisi olabilir. Stresin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle isilik ortaya çıkabilir.
- İnfeksiyonlar: Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, ciltte reaksiyonlara neden olabilir ve isiliğe yol açabilir.
- Genetik Faktörler: Aile geçmişi, isilik riskini artırabilir. Eğer ailenizde isilik öyküsü varsa, sizin de bu rahatsızlığa yatkın olmanız muhtemeldir.
- Aşırı Terleme: Aşırı terleme, cildin tahriş olmasına ve isilik oluşmasına yol açabilir. Özellikle sıcak hava veya egzersiz sırasında görülebilir.
- Gebelik: Gebelik sırasında hormonal değişiklikler ve ciltteki gerilme, bazı kadınlarda gebelik isiliği olarak bilinen bir tür isiliği tetikleyebilir.
İsilik nedenleri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilir. İsilik belirtileri yaşandığında, bu belirtilerin nedenini tespit etmek ve uygun tedaviyi başlatmak için bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
İsilikte Tedavi Nasıl Yapılır?
- Tetikleyici Faktörün Ortadan Kaldırılması: İsilik belirtileri çoğu zaman bir tetikleyici faktörün sonucunda ortaya çıkar. Bu nedenle öncelikle isiliğe neden olan faktörün tespit edilmesi ve ortadan kaldırılması gereklidir. Örneğin, alerjik bir reaksiyon veya ilaç yan etkisi ise ilgili alerjenlerden veya ilaçlardan kaçınılmalıdır.
- Soğuk Paketler veya Soğuk Banyo: Kaşıntıyı hafifletmek ve cildi rahatlatmak için soğuk paketler veya soğuk bir banyo kullanılabilir. Ancak, çok soğuk su kullanmaktan kaçınılmalıdır çünkü aşırı soğuk ciltte daha fazla tahrişe neden olabilir.
- Topikal Kortikosteroid Kremler: İsilik belirtilerini hafifletmek için doktorun önerdiği bir topikal kortikosteroid kremi kullanılabilir. Bu kremler, ciltteki iltihaplanmayı azaltabilir ve kaşıntıyı kontrol altına alabilir.
- Antihistaminikler: Kaşıntıyı ve alerjik reaksiyonları azaltmak için antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Ancak bu ilaçların kullanımı doktorun tavsiyesine bağlı olmalıdır.
- Nemlendiriciler: İsilik nedeniyle kuruyan cildi nemlendirmek önemlidir. Parfümsüz ve hipoalerjenik bir nemlendirici kullanmak, cildi rahatlatmaya yardımcı olabilir.
- Steroid Olmayan Anti-İnflamatuar İlaçlar: Doktorun önerisiyle steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılabilir. Bu ilaçlar, iltihaplanmayı azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
- Kortikosteroid İnfüzyonları: Şiddetli ve yaygın isilik durumlarında, doktorlar kortikosteroid ilaçları intravenöz yoluyla vererek tedavi edebilirler.
- Kaşıntıyı Önlemek: Kaşıntıyı önlemek için tırnaklarınızı kısa tutun ve sık tırnak kazımaktan kaçının. Ayrıca, ciltteki kaşıntıyı hafifletebilecek pamuklu giysiler giymek önemlidir.