Spor yapan bireylerin dikkatini, dengesini, hızını, kuvvetini sağlıklı bir şekilde kontrol ederek, yavaşlama, hızlanma ya da yön değiştirme gibi faaliyetlerini gerçekleştirebilmesi için sinir ile kas koordinasyonunu kontrollü bir şekilde yapmasını sporcunun çevikliği olarak nitelendiririz.
Bir uyarıcıya yanıt olarak meydana gelen çeviklik; bireylerin kolay, pratik ve akıcı olarak eylemlerini değiştirebilmesi olarak tanımlamak da mümkündür. Çeviklik ve hareket yeteneği bir sporcu için oldukça önemli bir kavramdır.
Çeviklik; profesyonel sporcu ya da spora yeni başlayan biri olması fark etmeksizin, antrenman performansını doğrudan etkileyebilen bir olgudur. Ayrıca çalışma performansınızı doğrudan etkileyecek, yaptığınız spora uygun bir ayakkabı seçmeniz gerektiği de hatırlatalım. Koşu ayakkabısı, tenis ayakkabısı ya da basketbol ayakkabısı gibi farklı spor dallarına özel tasarlanan ürünleri tercih etmelisiniz.
Çalışma sırasında bir harekete karar vermek ile uygulamak arasındaki süre sporcunun ne kadar çevik olduğu ilgilidir. Spor yapanlar için bir hayli önemli olan çeviklik, pratik yaptıkça gelişebildiğinden spesifik olarak hazırlanan çeviklik antrenmanları ile desteklenebilmektedir.
Çeviklik Performansını Etkileyen Unsurlar Nelerdir?
Çeviklik performansını etkileyebilen bileşenleri sürat, güç ve kuvvet olarak ayırabiliriz. Ancak bu temel öğelere ulaşabilmek için bazı faktörler esas alınarak gruplandırma yapılmaktadır. Algısal karar verme mekanizmaları ve yön değiştirmeli sürat olarak iki ana grupta çevikliği sınıflandırmak mümkün.
Algısal karar verme mekanizmaları; görsel tarama, çevre hakkında bilgilenme, önsezi ve hareket kalıbı ile farkındalık olarak kendi içerisinde ayrılmaktadır. Yön değiştirmeli sürat ise genel olarak teknik, düz sürat performansı, bacak performansı ve antropometri şeklinde sınıflandırılır.
Çeviklik performansınızı arttırmanızı sağlayacak, çeviklik egzersizlerini uygulayabilirsiniz. Ancak dikkat etmeniz gereken nokta, egzersiz setleri arasında gereksinim duyulacak enerjiyi toplayabilmeniz için kısa aralar vererek, dinlenmenizdir.
Yaklaşık olarak 10 saniyelik bir egzersiz seti sonrasında, bir sonraki çalışma için ihtiyacınız olan enerjiyi toplamak adına 30 saniye kadar dinlenmelisiniz. Vücudunuza kazandıracağınız çeviklik, kontrol mekanizmanızın yanı sıra formunuzu da geliştireceğiniz anlamına gelmektedir.
Ayrıca spor sırasında hareket kabiliyetinizden ödün vermek istemiyorsanız, özel teknolojiler kullanılarak tasarlanan, ultra esnek yapıları ile konfor sunan eşofman takımı modellerini tercih edebilirsiniz. Böyle soğuk havalarda kendinizi koruyabilecek ve teri buharlaştıran teknolojileri ile de sporunuzu rahatça yapabileceksiniz.
Etkili Çeviklik Egzersizleri;
- Duvarda top sektirme çalışmaları,
- İleri ve geri sprint çalışmaları,
- Battle Ropes yani kalın halat çalışması,
- Sistemli hazırlanan ip atlama egzersizleri,
- 5 Koni çemberi ile çalışmak/ Zig-zag drill,
- Tek ayak üzerinde yukarıya zıplamalar,
- Öne, yana, geriye ve ileriye adım atarak yapılan çalışmalar,
- Yüksek hızda ve seri olarak uygulanan geriye adım atma ve kayma adımları ile çalışmak,
- Düz çizgide denge oluşturma egzersizleri,
- Gölge ve ayna çalışmaları tekniği ile yapılan egzersizler,
- Merdiven ile yapılan hızlı ayak hareketi çalışmaları çeviklik çalışmalarına örnektir.
Sporda Çeviklik Kazanmanın Faydaları Nelerdir?
- Spor çalışmaları ve antrenmanlar sırasında, beklenmeyen ve ani gelişen durumlarda daha çabuk reaksiyon verebilmeyi sağlar,
- Çeviklik ve koordinasyon sistemi arasındaki bağlantının kurulması halinde, sporcunun bir uyarı sonrasında daha hızlı bir şekilde tepki göstermesinin yanında, doğru egzersize hız kaybetmeden geçebilmesine yardımcı olmaktadır.
- Yapılan egzersiz ve spor sırasında vücudun farklı durumlarda nasıl pozisyon alması gerektiğini bilmeyi sağlar,
- Çalışmalarda meydana gelebilecek ani bir durum ya da olası sakatlanmaların birçoğundan atik hareketlerle kurtulmaya yardımcı olur,
- Özellikle uzatılmış egzersiz çalışmalarında submaksimal kuvvet üretebilmeye destek olmaktadır,
- Artan çeviklik performansı, sporcuların nöromüsküler farkındalığını geliştirmeye yardımcı olur,
- Sporcunun çalışmaları üzerindeki hakimiyetini geliştirmesine ve kontrollü çalışmasına imkan tanımaktadır.
- Takım sporları gibi birden fazla kişi ile uygulanan ekip sporlarında, sporcuların bireysel performansını belirlemede oldukça etkili bir faktördür,
- Sporcu kaçınılmaz olarak bir sakatlanma yaşayacağını anladığında, daha çevik ve hızlı hareket ederek vücudunda oluşacak hasar riskini en aza indirebilmektedir.
- Gelişen çeviklik performansı ile reaksiyon zamanlaması ve koşu mekanizmasının da gelişmesi sağlanmaktadır.