Beyinciğin tonsil ismi verilen alt uç kısımlarının, kafatasından aşağıya omurilik kanalına doğru fıtıklaşmasına beyincik sarkması deniliyor. Ortaya çıkan bu fıtıklaşma nedeni ile BOS olarak tanımlanan beyin omurilik sıvısının normal akışı engellenmektedir.
1890 yıllarında Avusturyalı patolog Hans Chiari tarafından hastalık ile alakalı anormallikleri tanımlaması ile ortaya çıkan beyincik sarkması, Chiari malformasyonu olarak da bilinmektedir. Beyincik sarkmasının bilinen bir diğer adı da Arnold- Chiari’dir.
Beyin omurilik sıvısı, açıklık boyunca beyinciği daha aşağı ittiğinden dolayı kolayca hareket edememektedir. Oluşan bu blokaj sonrasında omurilikte veya beyinde sıvı birikmesini meydana getirmektedir.
Beyincik Sarkmasının Sebepleri Nelerdir?
Kesin olarak bilinmese de beyincik sarkması, genel olarak doğuşta var olmaktadır. Bebeğin anne rahmindeki gelişimi sürecince meydana gelen problemler sebebi ile beyin oluşumunun olumsuz yönde oluşmasından kaynaklanmaktadır.
Bunun dışında; alkol bağımlılığı, uyuşturucu madde bağımlılığı, enfeksiyonlar, beslenmede gereksinimi karşılayacak kadar yeterli miktarda vitamin ve mineral alınmaması, annenin gebelik döneminde bir takım kimyasallara maruz kalması nedeni ile beyincik sarkması oluşabilmektedir.
Beyincik Sarkmasının Belirtileri;
- Baş dönmesi ve boyun ağrısı,
- El ve ayaklarda meydana gelen uyuşma ve karıncalanmalar,
- Yutmada oluşan güçlük hissi,
- Üst bedende meydana gelen ağrı, zayıflık ve sıcaklık,
- Vücudun dengesini sağlamada zorlanma,
- Yürümede güçlük çekmek,
- Ani oluşan işitme kayıpları,
- Kol, sırt, bel ve omuzda meydana gelen ağrılar,
- Kulakta çınlama ve mide bulantısı,
- Baş dönmesi ve vücutta oluşan titremeler,
- Hapşırma, ıksırma ve öksürmelerin meydana gelmesi,
- Gözlerin arkasında ağrı ve çift görmeye başlama,
- İlerlemesi halinde gece oluşan nefes darlıkları,
- Uyku apnesinin meydana gelmesi,
- Seste kısılma, kol ve bacakta kuvvet kayıpları en sık görülen belirtilerdendir.
Beyincik Sarkmasının Teşhisi Nasıl Olur?
Genellikle anne karnında meydana gelen beyincik sarkması, anne karnındaki bebeğe yapılan ultrason testlerinde ya da doğum esnasında teşhis konulabilmektedir. Beyincik sarkması belirtileri görülen hastalarda muayene esnasında denge, bilişsel fonksiyonlar, bellek ve hafıza, motor beceriler, refleksler ve duyular değerlendirilerek teşhis konulmaya çalışılmaktadır.
Beyincik sarkması teşhisine destek sağlamak için manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi ve direkt grafiler gibi çeşitli görüntülenme yöntemlerden yararlanılmaktadır. Sonuçlar doğrultusunda; kemik yapısı, beyin dokusu, organlar ve sinirler üzerinde tespit edilen anormalliklere göre değerlendirilmektedir.
Beyincik Sarkmasının Tedavisi Nasıldır?
Beyincik sarkması bulunan hasta şiddetli ağrı yaşıyorsa, ilaç kullanılabilir ve ilerleme riski göz önünde tutularak cerrahi operasyon ile müdahale edilebilir. Hastaya uygulanacak tedavi oluşan fıtık tipine, hastanın durumuna, hastalığın aşamasına göre farklılıklar gösterebilmektedir.
Hastaların büyük bir kısmı kuvvetli baş ağrıları nedeni ile sağlık kuruluşlarına başvuruyor. Baş ağrıları bazı bireylerde güçlüyken, bazı bireylerde hafif dereceli olarak görülüyor. Şiddetli baş ağrısı bulunmayan bireylerinde bazıları, hastalığın ilerlemesinden endişe ederek cerrahi müdahale talep edebiliyorlar.
Beyincik sarkması yaşayan hastaların, kendi kendilerine tolere edebildiği hafif baş ağrıları ya da karıncalanma, uyuşma gibi hisleri ağrı kesici ilaçlar kullanarak geçici süreli tedavi edebiliyorlar. Operasyona ihtiyaç duyulmayan hastaların tedavi süreçleri MR ile takip edilebiliyor.
Cerrahi operasyona gereksinim duyulan hastaların ameliyatları, kafatası kemiğinin bir bölümünü çıkartarak yapılır. Beynin açıkta kalan kısmı ise bedenin başka bir kısmından alınan doku ile kapatılmaktadır. Yapılan bu operasyon ile beyincik ve beyin sapı için daha geniş bir alanın oluşmasını sağlayacaktır.
Ameliyat ile genişletilen alan sayesinde, omurga üzerine yapılan baskı azaltılmış olacaktır. Operasyonda gereksinim duyulması halinde, beyincik tonsilleri elektrik akımı yardımı ile küçültülebilmektedir. Alanı daha fazla genişletmek gerekiyorsa, omurganın bir kısmı da çıkartılabilir.